تأثیر مصرف ماری جوانا بر عملکرد مغز در جوانان؛ کاهش حافظه کاری و افت شناختی
- ۱۴۰۳/۱۱/۱۹
ماری جوانا یکی از پرمصرف‌ترین مواد مخدر در جهان است که به دلیل تأثیراتش بر مغز، همواره مورد توجه پژوهشگران قرار دارد. اخیراً پژوهشی گسترده نشان داده است که مصرف این ماده می‌تواند عملکرد مغز را در هنگام انجام فعالیت‌های شناختی کاهش دهد و به‌ویژه بر حافظه کاری تأثیر منفی بگذارد.
ترکیبات ماری جوانا و تأثیرات آن بر مغز
کانابیس که معمولاً با نام ماری جوانا یا گل شناخته می‌شود، حاوی دو ترکیب اصلی است:
- تتراهیدروکانابینول (THC): ماده‌ای روان‌گردان که باعث ایجاد احساس سرخوشی و آرامش می‌شود.
- کانابیدیول (CBD): ترکیبی غیرروان‌گردان که بیشتر برای مصارف درمانی استفاده می‌شود.
ماری جوانا به روش‌های مختلفی مانند سیگار، بخور، روغن یا خوراکی مصرف می‌شود و در برخی کشورها به‌طور قانونی در دسترس است. اما آیا مصرف آن بی‌خطر است؟ پژوهش جدیدی که توسط محققان دانشگاه کلرادو انجام شده، به بررسی این موضوع پرداخته است.
بررسی علمی تأثیر مصرف ماری جوانا بر عملکرد شناختی
این مطالعه، گسترده‌ترین پژوهش انجام‌شده در زمینه تأثیرات ماری جوانا بر مغز جوانان است. در این تحقیق، داده‌های ۱۰۰۳ فرد ۲۲ تا ۳۶ ساله که شامل اسکن‌های ام‌آر‌آی، آزمایش سم‌شناسی ادرار و اطلاعات مصرف این ماده بود، مورد بررسی قرار گرفت. شرکت‌کنندگان در این مطالعه به سه گروه دسته‌بندی شدند:
- مصرف‌کنندگان دائمی: افرادی که بیش از هزار بار ماری جوانا مصرف کرده بودند.
- مصرف‌کنندگان متوسط: افرادی که بین ۱۱ تا هزار بار مصرف داشتند.
- غیرمصرف‌کنندگان: افرادی که کمتر از ۱۰ بار مصرف کرده بودند.
تأثیر منفی مصرف ماری جوانا بر حافظه کاری
پژوهشگران فعالیت مغزی شرکت‌کنندگان را در زمان انجام هفت آزمون شناختی مختلف بررسی کردند. این آزمون‌ها شامل ارزیابی احساسات، پردازش پاداش، عملکرد حرکتی، حافظه کاری، توانایی زبانی، استدلال منطقی و پردازش اطلاعات اجتماعی بودند.
نتایج نشان داد که مصرف ماری جوانا، به‌ویژه در افرادی که به‌طور مداوم از این ماده استفاده می‌کنند، باعث کاهش فعالیت مغزی در آزمون مرتبط با حافظه کاری می‌شود. حافظه کاری، نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌ها و انجام فعالیت‌های روزمره مانند دنبال‌کردن دستور پخت غذا، رعایت دستورالعمل‌ها و به‌خاطر سپردن اطلاعات مکالمه دارد.
نواحی مغزی تحت تأثیر مصرف ماری جوانا
مطالعه نشان داد که کاهش فعالیت مغزی در سه ناحیه کلیدی مغز بیشتر دیده می‌شود:
- قشر خلفی‌جانبی پیش‌پیشانی
- قشر پشتی‌میانی پیش‌پیشانی
- اینسولای قدامی
این نواحی مغزی نقش مهمی در تنظیم احساسات، پردازش اطلاعات شناختی و رفتار اجتماعی دارند. اختلال در عملکرد این بخش‌ها می‌تواند توانایی فرد در تصمیم‌گیری‌های مهم و انجام وظایف پیچیده را کاهش دهد.
مدت‌زمان باقی‌ماندن اثرات ماری جوانا در مغز
نتایج پژوهش نشان داد که اگر فردی اخیراً ماری جوانا مصرف کرده باشد، پرهیز از مصرف پیش از انجام فعالیت‌های شناختی دشوار، ممکن است به بهبود عملکرد ذهنی او کمک کند. اما مدت دقیق لازم برای خروج کامل اثرات این ماده از بدن مشخص نیست. برخی مطالعات نشان می‌دهند که برخی از آثار ماری جوانا ممکن است تا دو تا چهار هفته پس از قطع مصرف باقی بماند.
از سوی دیگر، ترک ناگهانی ماری جوانا برای مصرف‌کنندگان دائمی می‌تواند باعث بروز علائم ترک مانند اضطراب، بی‌خوابی و تغییرات خلقی شود که ممکن است عملکرد شناختی را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
محدودیت‌های پژوهش
اگرچه این مطالعه جامع‌ترین پژوهش در این زمینه محسوب می‌شود، اما دارای محدودیت‌هایی نیز هست. از جمله: این پژوهش از نوع مقطعی است و رابطه علت و معلولی را مشخص نمی‌کند.
- تمامی شرکت‌کنندگان جوان بودند، بنابراین نمی‌توان نتایج را به سایر گروه‌های سنی تعمیم داد.
- اطلاعات دقیقی درباره میزان THC، قدرت ماری جوانا و نحوه مصرف آن در دسترس نبود.
با افزایش قانونی‌شدن مصرف ماری جوانا در برخی کشورها، بررسی تأثیرات آن بر سلامت انسان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این پژوهش نشان می‌دهد که مصرف ماری جوانا، به‌ویژه مصرف مداوم، می‌تواند عملکرد شناختی مغز را کاهش داده و تأثیر منفی بر حافظه کاری داشته باشد.
برای افرادی که ماری جوانا مصرف می‌کنند، آگاهی از این تأثیرات می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های آن‌ها نقش مهمی داشته باشد. همچنین، برای درک بهتر اثرات بلندمدت این ماده، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
