کشف اَبَرزمین با مدار عجیب در نزدیکی زمین
- ۱۴۰۳/۱۱/۱۸
اخیراً ستاره‌شناسان سیاره‌ای ابرزمین را کشف کرده‌اند که در فاصله ۱۹.۷ سال نوری از زمین قرار دارد و در مداری بسیار بیضوی به دور ستاره‌ای خورشیدمانند می‌چرخد. این سیاره که HD 20794d نام دارد، زمستان‌های طولانی و سرد و تابستان‌های بسیار داغ را تجربه می‌کند.
سیاره‌ای که وارد کمربند حیات می‌شود و از آن خارج می‌شود
HD 20794d در مسیر مداری خود از فاصله‌ای معادل مریخ تا خورشید از ستاره‌اش دور می‌شود و سپس در نزدیک‌ترین نقطه، به فاصله‌ای مشابه زهره تا خورشید از ستاره خود می‌رسد. این حرکت باعث می‌شود که سیاره گاهی در کمربند حیات ستاره‌اش قرار بگیرد، اما تنها برای مدت کوتاهی شرایط مناسب برای وجود آب مایع را تجربه کند.
ویژگی‌های فیزیکی و کشف سیاره HD 20794d
- روش کشف: این سیاره با استفاده از طیف‌نگارهای ESPRESSO و HARPS در رصدخانه جنوبی اروپا کشف شد. این ابزارها سرعت شعاعی ستاره را اندازه‌گیری کردند که نشان‌دهنده وجود یک سیاره در حال چرخش به دور آن بود.
- جرم سیاره: ۶.۶ برابر زمین
- ستاره میزبان: HD 20794 (Eridani 82)، یک ستاره زرد از نوع G6، اندکی کم‌جرم‌تر از خورشید
- دوره گردش سیاره: ۶۴۷ روز
- دیگر سیارات در این منظومه: دو سیاره ابرزمین دیگر (b و c) با دوره‌های مداری ۱۸.۳ و ۸۹.۶ روز
مدار بیضوی غیرعادی و تأثیر آن بر شرایط سیاره
یکی از ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد HD 20794d مدار فوق‌العاده بیضوی آن است. گریز از مرکز مداری این سیاره ۰.۴ است، درحالی‌که برای مقایسه، گریز از مرکز مدار مریخ ۰.۰۵۵ و عطارد ۰.۲۰۶ است.
این مدار بیضوی باعث می‌شود که:
-
در زمستان‌های طولانی، سیاره در فاصله ۲ واحد نجومی، معادل ۳۰۰ میلیون کیلومتری از ستاره‌اش قرار گیرد، جایی که بسیار سرد است
-
در تابستان‌های بسیار گرم، فاصله آن تا ۰.۷۵ واحد نجومی، معادل ۱۱۲ میلیون کیلومتری کاهش یابد، جایی که می‌تواند موجب تبخیر احتمالی اقیانوس‌ها شود
آیا HD 20794d برای حیات مناسب است؟
با توجه به مدار کشیده و تغییرات دمایی شدید، سیاره شرایط سختی برای میزبانی حیات دارد. تصور می‌شود که در زمستان سرتاسر یخ‌زده باشد و در تابستان‌های کوتاه اما شدید، آب مایع ممکن است به سرعت تبخیر شود.
چشم انداز مشاهدات: به دلیل درخشندگی و نزدیکی ستاره میزبان، این سیاره هدفی ایده‌آل برای تلسکوپ‌های نسل بعدی است که مأموریت آن‌ها بررسی جو سیارات فراخورشیدی است.
کشف HD 20794d یک گام مهم در درک سیارات فراخورشیدی است. مدار غیرمعمول این سیاره، شرایط محیطی بسیار متغیری ایجاد می‌کند که می‌تواند محدودیت‌های سکونت‌پذیری را روشن‌تر کند. با پیشرفت فناوری، مطالعه جو این سیاره می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره قابلیت سکونت دنیای خارج از منظومه شمسی ارائه دهد.
