پیشرفت در مذاکرات ایران و آمریکا؛ بدون تهدید نظامی و بدون اشاره به برچیدن برنامه هسته ای
- ۱۴۰۴/۰۱/۲۴
مذاکرات ایران و آمریکا دوباره خبرساز شده است. در شرایطی که تنش‌های منطقه‌ای در اوج قرار دارد و دو کشور در سال‌های اخیر روابط پرتنشی را تجربه کرده‌اند، خبر از برگزاری دور جدید مذاکرات در عمان منتشر شد؛ نشستی که با تغییراتی در رویکرد آمریکا همراه بوده و می‌تواند زمینه‌ساز کاهش تنش‌ها و باز شدن دریچه‌ای به‌سوی توافق باشد.
این مقاله از بازرگام مگ به بررسی جزئیات دور جدید مذاکرات ایران و آمریکا در عمان، حذف تهدید نظامی از پیش‌نویس آمریکا، تغییر رویکرد واشنگتن، واکنش مقامات ایرانی و برنامه ادامه مذاکرات در اروپا می‌پردازیم.
جزئیات مذاکرات عمان
این دور از گفتگوها در تاریخ ۲۳ فروردین ۱۴۰۴ در مسقط، پایتخت عمان برگزار شد. در این نشست، استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دولت ترامپ، و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، به گفت‌وگو پرداختند.
نکته قابل توجه در پیش‌نویس پیشنهادی آمریکا، حذف تهدید نظامی و عدم اشاره به برچیدن کامل برنامه هسته ای ایران است؛ تغییری مهم که از نگاه تحلیل‌گران سیاسی، نشان‌دهنده تغییر لحن و رویکرد آمریکا در مواجهه با ایران است.
واکنش ایران و فضای مذاکرات
به گفته منابع آگاه، فضای مذاکرات سازنده و محترمانه بوده و عراقچی نیز پس از پایان این گفتگوها، آن را «امیدبخش» توصیف کرد. وی همچنین از نزدیک شدن به مبنای مذاکراتی مشترک سخن گفت.
حذف تهدید نظامی و عدم اصرار بر خلع سلاح هسته ای کامل، از جمله شروط اساسی ایران برای ادامه گفتگوها در سال‌های اخیر بوده است. این تغییر می‌تواند به تداوم مذاکرات و دستیابی به تفاهم‌های جدید منجر شود.
انتقال دور بعدی گفتگوها به اروپا
طبق اعلام منابع رسمی، دور بعدی مذاکرات قرار است در یکی از کشورهای اروپایی و به میزبانی عمان برگزار شود. دلیل این جابه‌جایی، مسائل لجستیکی عنوان شده است. این اقدام می‌تواند شرایط را برای حضور مقامات بلندپایه‌تر و افزایش سطح مذاکرات فراهم کند. زمان برگزاری این نشست ۳۰ فروردین ۱۴۰۴ اعلام شده است.
موضع‌گیری محتاطانه ترامپ
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، نیز در حاشیه نشست خبری خود اعلام کرد که روند مذاکرات را «خوب» ارزیابی می‌کند، اما تا پیش از رسیدن به توافق نهایی، مایل به ارائه جزئیات بیشتر نیست. این اظهارات نشان می‌دهد که آمریکا در حال سنجش واکنش‌های داخلی و منطقه‌ای به این تحولات است.
تحلیل و پیامدهای احتمالی
با توجه به تغییرات ایجاد شده در مواضع دو طرف، به نظر می‌رسد احتمال دستیابی به یک توافق موقت یا گام‌به‌گام افزایش یافته است. حذف تهدید نظامی از پیش‌نویس آمریکا می‌تواند به کاهش تنش‌های منطقه‌ای منجر شود و در عین حال، زمینه را برای گفتگوهای جدی‌تر در آینده فراهم کند.
از سوی دیگر، ایران همچنان بر حفظ برنامه هسته ای صلح‌آمیز خود اصرار دارد و هرگونه توافق باید در چارچوب احترام متقابل و منافع ملی صورت گیرد.
سخن پایانی
در مجموع، دور جدید مذاکرات در عمان را می‌توان نقطه عطفی در روابط ایران و آمریکا دانست. هرچند برای قضاوت قطعی هنوز زود است، اما تغییرات ایجاد شده در مواضع دو کشور، می‌تواند مسیر تازه‌ای برای کاهش تنش و حتی توافق‌های محدود هموار کند.
